Kennis van TOPGGz-expertisecentrum Trauma, Gehechtheid en Gezin

Hoogleraar prof. dr. Ramón Lindauer

Ramón is als hoogleraar Kinder- en Jeugdpsychiatrie bij de Faculteit der Geneeskunde van de Universiteit van Amsterdam (UMC-UvA) verbonden aan het centrum voor Trauma en Gezin. Hij is specialist op het gebied van diagnostiek en behandeling van trauma- en stressgerelateerde en dissociatieve stoornissen bij kinderen en jongeren. Hij heeft verschillende onderzoeksprojecten op dit gebied lopen en houdt zich ook bezig met diagnostiek, behandeling, consultaties en second opinions. Daarnaast is Ramón bestuurslid bij het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie en voorzitter van de afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie van de NVvP. 

Senior onderzoekers

Dr. Irma Hein

Irma is kinderpsychiater en senior onderzoeker. Haar focus is het behandelen van kinderen en gezinnen met problemen op het gebied van trauma en gehechtheid. Daarnaast focust zij zich op het versterken van autonomie.

Dr. Marielle Abrahamse

Deze promotieonderzoeken lopen op dit moment binnen ons centrum voor Trauma en Gezin:

• Validering van een klinisch interview voor PTSS bij kinderen en jongeren (CAPS-CA DSM-5) Promovendus: Lieke Kooij
  Verwachte einddatum: 31-07-2023
   
• Onderzoek naar de effectiviteit van gezinsbehandeling PCIT ondersteund met VR
  Parent-Child Interaction Therapie (PCIT) is een behandeling gericht op het verbeteren van de opvoedvaardigheden van ouders, de ouder-kind relatie en het verminderen van de gedragsproblemen bij het kind (2-7 jaar). Er zijn drie varianten: de reguliere variant, de HOME-variant en één met virtual reality. Deze laatste versie wordt in een promotieonderzoek onderzocht. 
  Promovendus: Iza Scherpbier
  Verwachte einddatum: 30-09-2023

Overige onderzoeken

• Validering van een traumascreeningslijst voor kinderen en jongeren
• Onderzoek naar de behandeleffecten van Traumagerichte Cognitieve Gedragstherapie (TF-CBT) en Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)
• Biologische ontregeling bij PTSS en behandeleffecten
• Onderzoek naar de behandeleffecten van IGT-K
• Onderzoek naar de korte, middellange en lange termijn effecten van seksueel misbruik bij zeer jonge kinderen

(Vet: auteurs verbonden aan het centrum voor Trauma en Gezin)

2023

• Mooren, T, van Ee, E, Hein, I & Bala, J 2023, 'Combatting intergenerational effects of psychotrauma with multifamily therapy', Frontiers in psychiatry, vol. 13, 867305. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.867305
• Tsang, VMW, Verlinden, E, Brilleslijper-Kater, SN, van Duin, EM, Twisk, JWR, Verhoeff, AP & Lindauer, RJL 2023, 'A Longitudinal Study in Worrisome Sexual Behavior Following Sexual Abuse in Infancy or Early Childhood: The Amsterdam Sexual Abuse Case', Journal of Child and Adolescent Trauma, vol. 16, no. 4, pp. 1053-1063. https://doi.org/10.1007/s40653-023-00539-9
• van der Hoeven, ML, Plukaard, SC, Schlattmann, NEF, Lindauer, RJL & Hein, IM 2023, 'An integrative treatment model of EMDR and family therapy for children with severe symptomatology after child abuse and neglect: A SCED study', CHILDREN AND YOUTH SERVICES REVIEW, vol. 152, 107064. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2023.107064
• van der Hoeven, ML 2023, 'Care for children who have experienced child abuse & neglect: The relevance of innovative and integrative prevention and treatment programs', Doctor of Philosophy, University of Amsterdam. https://pure.uva.nl/ws/files/141107258/Front_matter.pdf
• van Oers, HA, Alrouh, H, Tieskens, JM, Luijten, MAJ, de Groot, R, Broek, E, van der Doelen, D, Klip, H, De Meyer, R, van der Mheen, M, Ruisch, IH, van den Berg, G, Bruining, H, Buitelaar, J, van der Rijken, R, Hoekstra, PJ, Kleinjan, M, Lindauer, R, Oostrom, KJ, Staal, W, Vermeiren, R, Cornet, R, Haverman, L, Popma, A, Bartels, M, Polderman, TJC & Zijlmans, J 2023, 'Changes in child and adolescent mental health across the COVID-19 pandemic (2018–2023): Insights from general population and clinical samples in the Netherlands', JCPP Advances, vol. n/a, no. n/a, pp. e12213. https://doi.org/10.1002/jcv2.12213
• van Vugt, A, Zijlmans, J, Lindauer, RJL & van Dam, L 2023, 'MDMA-assisted psychotherapy with adolescents suffering from PTSD: Do or don’t? a qualitative study with youth, parents, and clinicians', Drug Science, Policy and Law, vol. 9. https://doi.org/10.1177/20503245231198477
• Zijlmans, J, Tieskens, JM, van Oers, HA, Alrouh, H, Luijten, MAJ, de Groot, R, van der Doelen, D, Klip, H, van der Lans, RM, de Meyer, R, van der Mheen, M, Ruisch, IH, van den Berg, G, Bruining, H, Buitelaar, J, van der Rijken, R, Hoekstra, PJ, Kleinjan, M, Lindauer, RJL, Oostrom, KJ, Staal, W, Vermeiren, R, Cornet, R, Haverman, L, Popma, A, Bartels, M & Polderman, TJC 2023, 'The effects of COVID-19 on child mental health: Biannual assessments up to April 2022 in a clinical and two general population samples', JCPP Advances, vol. 3, no. 2, pp. e12150. https://doi.org/10.1002/jcv2.12150 

2022

• Burger, S. R., van der Linden, T., Hardy, A., de Bont, P., van der Vleugel, B., Staring, A. B. P., de Roos, C., van Zelst, C., Gottlieb, J. D., Mueser, K. T., van Minnen, A., de Jongh, A., Marcelis, M., van der Gaag, M., & van den Berg, D. (2022). Trauma-focused therapies for post-traumatic stress in psychosis: study protocol for the RE.PROCESS randomized controlled trial. Trials, 23(1), [851]. https://doi.org/10.1186/s13063-022-06808-6
• de Snoo-Trimp, J., de Vries, A., Molewijk, B., & Hein, I. (2022). How to deal with moral challenges around the decision-making competence in transgender adolescent care? Development of an ethics support tool. BMC medical ethics, 23(1), [96]. https://doi.org/10.1186/s12910-022-00837-1
• Fischer, K., Tieskens, J. M., Luijten, M. A. J., Zijlmans, J., van Oers, H. A., de Groot, R., van der Doelen, D., van Ewijk, H., Klip, H., van der Lans, R. M., de Meyer, R., van der Mheen, M., van Muilekom, M. M., Hyun Ruisch, I., Teela, L., van den Berg, G., Bruining, H., van der Rijken, R., Buitelaar, J., ... Popma, A. (2022). Internalizing problems before and during the COVID-19 pandemic in independent samples of Dutch children and adolescents with and without pre-existing mental health problems. European Child and Adolescent Psychiatry. https://doi.org/10.1007/s00787-022-01991-y
• Heijerman-Holtgrefe, A., Huyser, C., Verdellen, C., van de Griendt, J., Beljaars, L., Kan, K-J., Lindauer, R., Cath, D., Hoekstra, P., & Utens, L. (2022). Effectiveness of 'Tackle Your Tics', a brief, intensive group-based exposure therapy programme for children with tic disorders: study protocol of a randomised controlled trial. BMJ open, 12(6), e058534. [e058534]. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2021-058534
• Hein, I. M., Blankman, C., Vellinga, A., & Hondius, A. J. K. (2022). Wilsbekwaamheid beoordelen. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, 166.
• Hein, I. M. (2022). Gedragsneurologie van het kind, Handboek voor neuropsychologie, neurologie en psychiatrie. Tijdschrift voor psychiatrie.
• Hein, I. M., Schlattmann, N., Regoli-Bakker, S., van Dal, M., de Roos, C. J. A. M., & Struik, A. (2022). Op verhaal komen: Verhalenmethoden bij ingrijpende gebeurtenissen. Kind en adolescent praktijk, 21(3), 22-29.
• Klein Schaarsberg, R. E., Popma, A., Lindauer, R. J. L., & van Dam, L. (2022). Erratum: The Effects of a Virtual Reality–Based Training Program for Adolescents With Disruptive Behavior Problems on Cognitive Distortions and Treatment Motivation: Protocol for a Multiple Baseline Single-Case Experimental Design (JMIR RESEARCH PROTOCOLS (2022) 11:5 (e33555) DOI: 10.2196/33555). JMIR research protocols, 11(5), [e39833]. https://doi.org/10.2196/39833
• Kooij, L. H., van der Pol, T. M., Daams, J. G., Hein, I. M., & Lindauer, R. J. L. (2022). Common elements of evidence-based trauma therapy for children and adolescents. European journal of psychotraumatology, 13(1), [2079845]. https://doi.org/10.1080/20008198.2022.2079845
• Lindauer, R. J. L., & Staal, W. (Eds.) (2022). Handboek kinder- en jeugdpsychiatrie. Boom uitgevers Amsterdam.
• Meynen, M., Colonnesi, C., Abrahamse, M. E., Hein, I., Stams, G-J. J. M., & Lindauer, R. J. L. L. (2022). A Cohort Study on the Effect of Parental Mind-Mindedness in Parent−Child Interaction Therapy. International journal of environmental research and public health, 19(8), [4533]. https://doi.org/10.3390/ijerph19084533
• Offerman, E. C. P., Asselman, M. W., Bolling, F., Helmond, P., Stams, G-J. J. M., & Lindauer, R. J. L. (2022). Prevalence of Adverse Childhood Experiences in Students with Emotional and Behavioral Disorders in Special Education Schools from a Multi-Informant Perspective. International journal of environmental research and public health, 19(6), [3411]. https://doi.org/10.3390/ijerph19063411
• op den Kelder, R., van den Akker, A. L., Ensink, J. B. M., Geurts, H. M., Overbeek, G., de Rooij, S. R., Vrijkotte, T. G. M., & Lindauer, R. J. L. (2022). Correction to: Longitudinal Associations Between Trauma Exposure and Executive Functions in Children: Findings from a Dutch Birth Cohort Study (Research on Child and Adolescent Psychopathology, (2022), 50, 3, (295-308), 10.1007/s10802-021-00847-4). Research on Child and Adolescent Psychopathology. https://doi.org/10.1007/s10802-022-00984-4
• Rodrigues Pereira, C., Ensink, J. B. M., Güldner, M. G., Kan, K. J., de Jonge, M. V., Lindauer, R. J. L., & Utens, E. M. W. J. (2022). The Validation of the Selective Mutism Questionnaire for Use in the Dutch Population. Child psychiatry and human development. https://doi.org/10.1007/s10578-022-01387-8
• Rusu, V-A., van der Lans, R. M., Vermeiren, R. R. J. M., Hauber, K., de Lijster, J. M., Lindauer, R. J. L., Nugter, A., Hoekstra, P. J., & Nooteboom, L. A. (2022). Training is not enough: child and adolescent psychiatry clinicians’ impressions of telepsychiatry during the first COVID-19 related lockdown. European Child and Adolescent Psychiatry. https://doi.org/10.1007/s00787-022-02042-2
• Schaarsberg, R. E. K., Popma, A., Lindauer, R. J. L., & van Dam, L. (2022). The Effects of a Virtual Reality-Based Training Program for Adolescents With Disruptive Behavior Problems on Cognitive Distortions and Treatment Motivation: Protocol for a Multiple Baseline Single-Case Experimental Design. JMIR research protocols, 11(5), [e33555]. https://doi.org/10.2196/33555
• Scherpbier, I. C. A., Abrahamse, M. E., Belleman, R. G., Popma, A., & Lindauer, R. J. L. (2022). Implementation of Virtual Reality to Parent-Child Interaction Therapy for Enhancement of Positive Parenting Skills: Study Protocol for Single-Case Experimental Design With Multiple Baselines. JMIR research protocols, 11(5), [e34120]. https://doi.org/10.2196/34120
• Somers, K., Spruit, A., Stams, G. J., Vandevelde, S., Lindauer, R., & Assink, M. (2022). Identifying effective moderators of cognitive behavioural trauma treatment with caregiver involvement for youth with PTSD: a meta-analysis. European Child and Adolescent Psychiatry. https://doi.org/10.1007/s00787-022-02088-2
• van der Asdonk, S., Kesarlal, A. R., Schuengel, C., Draaisma, N., de Roos, C., Zuidgeest, K., Rippe, R. C. A., & Alink, L. R. A. (2022). Testing an attachment- and trauma-informed intervention approach for parents and young children after interparental violence: protocol for a randomized controlled trial. Trials, 23(1), [973]. https://doi.org/10.1186/s13063-022-06902-9
• van der Hoeven, M. L., Widdershoven, G. A. M., van Duin, E. M., Hein, I. M., & Lindauer, R. J. L. (2022). A resilience enhancing trauma-informed program for children and mothers in domestic violence shelters: A qualitative study. Child and family social work. https://doi.org/10.1111/cfs.12981
• van der Hoeven, M. L., Assink, M., Stams, G-J. J. M., Daams, J. G., Lindauer, R. J. L., & Hein, I. M. (2022). Victims of Child Abuse Dropping Out of Trauma-Focused Treatment: A Meta-Analysis of Risk Factors. Journal of Child and Adolescent Trauma. https://doi.org/10.1007/s40653-022-00500-2
• van Duin, E. M., Verlinden, E., Tsang, V. M. W., Verhoeff, A. P., Brilleslijper-Kater, S. N., Voskes, Y., Widdershoven, G. A. M., & Lindauer, R. J. L. (2022). A sexual abuse case series of infants and toddlers by a professional caregiver: A qualitative analysis of parents' experiences during the initial crisis period post-discovery. Child abuse & neglect, 125, [105460]. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2021.105460
• Velu, M. E., Martens, I., Shahab, M., de Roos, C., Jongedijk, R. A., Schok, M., & Mooren, T. (2022). Trauma-focused treatments for refugee children: study protocol for a randomized controlled trial of the effectiveness of KIDNET versus EMDR therapy versus a waitlist control group (KIEM). Trials, 23(1), [347]. https://doi.org/10.1186/s13063-022-06178-z
• Verhagen, I. L., Noom, M. J., Lindauer, R. J. L., Daams, J. G., & Hein, I. M. (2022). Mental health screening and assessment tools for forcibly displaced children: a systematic review. European journal of psychotraumatology, 13(2), [2126468]. https://doi.org/10.1080/20008066.2022.2126468
• Vriesman, M. H., Vrolijk- Bosschaart, T. F., Lindauer, R. J. L., van der Lee, J. H., Brilleslijper-Kater, S., Teeuw, A. H., & Benninga, M. A. (2022). Prevalence of suspected child abuse in children with constipation: A case-control study. BMJ Paediatrics Open, 6(1), [e001338]. https://doi.org/10.1136/bmjpo-2021-001338
• Vrouenraets, L. J. J. J., de Vries, A. L. C., Arnoldussen, M., Hannema, S. E., Lindauer, R. J. L., de Vries, M. C., & Hein, I. M. (2022). Medical decision-making competence regarding puberty suppression: perceptions of transgender adolescents, their parents and clinicians. European Child and Adolescent Psychiatry. https://doi.org/10.1007/s00787-022-02076-6
• Willemen, F. E. M., van Zuiden, M., Zantvoord, J. B., de Rooij, S. R., van den Born, B-J. H., Hak, A. E., Thomaes, K., Segeren, M., Elsenburg, L. K., & Lok, A. (2022). Associations Between Child Maltreatment, Inflammation, and Comorbid Metabolic Syndrome to Depressed Mood in a Multiethnic Urban Population: The HELIUS Study. Frontiers in psychology, 13, [787029]. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.787029 

Als TOPGGz kijken we voortdurend waar we kunnen verbeteren en vernieuwen. Niet om het vernieuwen zelf, maar om de zorg voor kinderen en jongeren steeds beter te maken. Waar daar gaat het uiteindelijk om! Hieronder een aantal innovaties die we graag voor je uitlichten:

• PICT-HOME: gedragsproblemen thuis behandelen
  PCIT-HOME staat voor Parent-Child Interaction Therapie-HOME, en is voor jonge kinderen (2-7 jaar) met forse gedragsproblemen, en hun ouders. De behandeling vindt bij het kind thuis plaats en duurt gemiddeld 8 tot 15 sessies, afhankelijk van de ernst van de problematiek. PCIT-HOME gaat uit van de sociale leertheorie. De behandeling richt zich op het verbeteren van de opvoedvaardigheden van ouders, de ouder-kind relatie en het verminderen van de gedragsproblemen bij het kind. PCIT is effectief, maar kent ook uitval, met name bij depressieve moeders. Daarom hebben we besloten om de behandeling thuis te geven, om zo de uitval te beperken.
   
• IGT-K: innovatieve behandeling voor chronisch getraumatiseerde kinderen
  IGT-K staat voor Integratieve Gehechtheidsbevorderende Traumabehandeling voor Kinderen. Het is een behandeling voor chronisch getraumatiseerde kinderen (4-12 jaar) met gehechtheidsproblemen, waarbij een reguliere evidence based traumabehandeling, zoals EMDR of TF-CBT, niet heeft gewerkt. Bij deze kinderen spelen vaak gedragsproblemen en emotieregulatie-problemen. Zij zijn snel gedysreguleerd of zeer vermijdend. IGT-K combineert verschillende methodes, maar de systeemtheorie en EMDR zijn leidend. De innovatieve behandeling helpt niet alleen bij traumaklachten, gedragsproblemen en emotieregulatie-problemen, maar bevordert ook de gehechtheid door intensief samen te werken met (pleeg-)ouders. De gemiddelde behandelduur is 9 maanden tot een jaar.

Het centrum voor Trauma en Gezin werkt samen met onder andere vakgroepen en afdelingen van het Amsterdam UMC, de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam. Daarnaast werken we met kinder- en jeugdpsychiatrische instellingen verspreid over het het land. Zoals Accare, Curium en Karakter. Op internationaal niveau werken we intensief samen met onderzoeksgroepen in Amerika, Duitsland, Noorwegen en Suriname.

Als TOPGGz-afdeling hebben wij een schat aan kennis in huis. Die kennis delen we graag via symposia, referaten en webinars.

2022

• Preliminary results of the added value of virtual reality to Parent-Child Interaction Therapy
  9 Dec 2022
  Iza C. A. Scherpbier (Speaker)
  Bij: International Association for Child and Adolescent Psychiatry and Allied Professions (IACAPAP)
  Dubai, United Arab Emirates
• Common elements of evidence-based trauma therapy for children and adolescents
  7 Dec 2022
  Lieke H. Kooij (Speaker)
  Bij: International Association for Child and Adolescent Psychiatry and Allied Professions (IACAPAP)
  Dubai, United Arab Emirates
• New Research Poster 2.65: Prevalence and Comorbidity Patterns of Psychiatric Classifications in a Large Child and Adolescent Psychiatric Sample (N = 71,119)
  20 Oct 2022
  Malindi van der Mheen (Speaker)
  Bij: AACAP 2022 Annual meeting
  Toronto, Canada
• Trauma therapy: before we start treatment. Screening and diagnostics in child- and adolescent psychiatry
  21 Jun 2022
  Lieke H. Kooij (Speaker)
  Bij: 19TH International Congress of ESCAP MAASTRICHT: Networks in Child and Adolescent Psychiatry
  Maastricht, Netherlands
• Lifestyle interventions in child- and adolescent psychiatry
  20 Jun 2022
  Lieke H. Kooij (Speaker),  Malindi van der Mheen (Speaker), Ramon J. L. Lindauer (Speaker)
  Amsterdam Neuroscience - Compulsivity, Impulsivity & Attention
  Bij: 19TH International Congress of ESCAP MAASTRICHT: Networks in Child and Adolescent Psychiatry
  Maastricht, Netherlands
• The added value of Virtual Reality to the Parent-Child Interaction Therapy: a Single-Case Experimental Design
  25 May 2022
  Iza C. A. Scherpbier (Speaker)
  Bij: Vereniging Nederlandse Ontwikkelingspsychologie Congres 2022
  Utrecht, Netherlands
• Parent-Child Interaction Therapy: spelenderwijs omgaan met gedragsproblemen
  9 Feb 2022
  Iza C. A. Scherpbier (Speaker)
  Bij: VROEG 2022: Over vroegsignalering en vroeghulp
  Eindhoven, Netherlands