Ongezonde leefstijl aandachtspunt voor jeugd-ggz

Kinderen en jongeren met psychische problemen hebben vaak een ongezondere leefstijl dan hun leeftijdsgenoten. Dat blijkt uit recent onderzoek van het DREAMS-consortium, waarin onder andere Levvel (Malindi van der Mheen en Ramón Lindauer) en Karakter samenwerken. Uit eerder onderzoek weten we dat factoren als slaap, beweging, voeding en schermtijd samenhangen met herstel en kwaliteit van leven.

Belangrijkste bevindingen

In het onderzoek zijn ruim 4.600 kinderen en jongeren meegenomen, tussen de 0 en 18 jaar, die verwezen waren naar de gespecialiseerde kinder- en jeugdpsychiatrie. Hun ouders vulden de intakevragenlijst in. Hierin staan vragen over leefstijl. Daaruit komen duidelijk ongezondere leefpatronen naar voren in vergelijking met leeftijdsgenoten buiten de jeugd-ggz.

Zo heeft bijna de helft van de jongeren inslaapproblemen en is ongeveer 40% overdag vaak moe. In het weekend zit een kwart van de jongeren meer dan 6 uur per dag achter een scherm en slechts 14% haalt de beweegnorm van 60 minuten per dag. Daarnaast eet de helft dagelijks fruit, maar minder dan 40% van de kinderen en jongeren eet dagelijks groenten. 

Risicogroepen

Naast dit algemene beeld springen er binnen de groep kinderen en jongeren met psychische stoornissen enkele risicogroepen uit. Jongeren tussen de 13 en 18 jaar hielden er de meest ongezonde leefstijl op na. Zij scoorden slechter dan kinderen op alle factoren. Meisjes blijken uit te schieten in minder beweging, meer slaapproblemen, langere schermtijd en minder fruitconsumptie. Jongeren met depressie of angst scoren het slechtst op beweging, voeding en schermtijd. Jongeren met trauma- en stress-gerelateerde stoornissen kampen weer met de meeste slaapproblemen.

Focuspunten voor jeugd-ggz

Uit eerder onderzoek weten we dat leefstijl invloed kan hebben op het ontstaan en de mate van psychische problemen. Dit DREAMS-onderzoek benoemt de volgende aandachtspunten voor professionals in de jeugd-ggz:

• Screening: stel vragen over leefstijl bij de intake en behandeling.
• Interventies: integreer leefstijlondersteuning in de reguliere hulp, bijvoorbeeld via psycho-educatie, programma’s of samenwerking met sport- en welzijnsorganisaties.
• Aandacht voor risicogroepen: jongeren tussen de 13 en 18 jaar, meisjes, en jongeren met depressie of angst verdienen extra focus.
• Samenwerking met ouders: leefstijlgewoonten ontstaan vaak thuis, ouderbegeleiding kan bijdragen aan verbetering hiervan.

Conclusie

Kinderen en jongeren in de jeugd-ggz hebben vaak een ongezondere leefstijl dan hun leeftijdsgenoten. Dat vraagt om structurele aandacht binnen de jeugdhulp. Door screening, bewustwording en gerichte interventies kunnen professionals bijdragen aan beter herstel en een gezondere toekomst.

Lees de publicatie in Springer Nature (Engelstalig): Prevalence of Unhealthy Lifestyle Behaviours in Children and Adolescents with Mental Disorders 

Publicatie Springer Nature