Het belang van gehechtheid in een gezin

Een hecht gezin is voor lang niet alle kinderen een gegeven. Ondanks alle goede bedoelingen van ouders, kan er soms een moeizame gehechtheidsrelatie ontstaan tussen ouders en kind. Kinder- en jeugdpsychiater Irma Hein (Levvel) vertelde hier meer over in een interview met kaponline.nl.   

Wat is gehechtheid?

Irma: “Gehechtheid is de neiging van een kind om de nabijheid van en het contact met een ouder te zoeken. Met name in situaties waar hij/zij steun nodig heeft, zoals bij angst, verdriet, vermoeidheid en ziekte.” 

Als ouders hun kinderen mentaal en fysiek voorzien van deze behoeften, bouwen kinderen een veilige gehechtheidsrelatie op. Maar als ouders dat niet doen, is dat onveilig en stressvol voor kinderen, wat kan zorgen voor een onveilige gehechtheidsrelatie.

Onveilig gehecht

Ruim een derde van alle gezonde, thuiswonende kinderen heeft een onveilige gehechtheidsstijl. Dat hoeft niet meteen een probleem te zijn, maar het kan in het verdere leven van kinderen wel een negatieve invloed hebben op bijvoorbeeld hun zelfbeeld en op hun vermogen om relaties aan te gaan.

Hechtingsstoornis

Er ontstaan pas echte problemen als een kind een hechtingsstoornis ontwikkelt. Dat kan gebeuren wanneer een kind geen gehechtheidsrelatie met zijn ouders kan aangaan, door extreme verwaarlozing, mishandeling of regelmatige wisseling van verzorgers. Dit komt naar schatting bij ongeveer 1 procent van alle kinderen voor.

4 typen gehechtheidsstijlen

In totaal maken we onderscheid tussen 4 verschillende typen gehechtheidsrelaties:

• Veilige gehechtheidsstijl
  Deze kinderen zoeken contact met hun ouders en laten zich geruststellen. Ze leren dat ze op zichzelf en anderen kunnen vertrouwen en kunnen later meestal positieve relaties aangaan. 
• De onveilig vermijdende gehechtheidsstijl
  Deze kinderen zoeken bij stress geen contact meer met hun ouders. Dit komt doordat de ouders vaak negatief, afwijzend en niet-sensitief waren. De kinderen houden hun emoties eerder binnen en nemen in sociale contacten liever afstand.
• Onveilig ambivalente gehechtheidsstijl
  Deze kinderen zijn onzeker door sterk wisselend en onvoorspelbaar gedrag van hun ouders. Hierdoor zoeken ze voortdurend nabijheid en kunnen ze erg aanhankelijk, passief of boos zijn.  
• Onveilig gedesorganiseerde gehechtheidsstijl
  Deze kinderen laten vaak verward gedrag zien, zoals nabijheid zoeken bij vreemden of huilen als ze de ouders weer zien na een korte scheiding. Dit kan ontstaan als ze opgegroeid zijn met ouders die een bron van angst zijn, zoals bij mishandeling of depressie. Bij deze groep kinderen is er een verhoogd risico op psychopathologie.

Interventies

Deze onveilige gehechtheidsrelaties kunnen gelukkig wel omkeerbaar zijn. Jeugdprofessionals kunnen ouders leren om sensitief te reageren op hun kind. Vooral voor ouders met kinderen tot 7 jaar zijn interventies al effectief gebleken. Voor oudere kinderen en ernstigere gevallen is een intensievere behandeling nodig. Daarvan is de effectiviteit nog niet genoeg onderzocht.

Interview lezen?

Hier lees je het interview met Irma Hein:

Hoe belangrijk is hechtheid in een gezin?

Het interview is te lezen als je abonnee bent van Kind en Adolescent Praktijk. Geen abonnee? Vraag dan een gratis proefabonnement aan.