Kinderen en jongeren kunnen na een ingrijpende gebeurtenis klachten ontwikkelen zoals herbeleving, somberheid of verhoogde alertheid. Dit kan wijzen op een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Om signalen van PTSS op tijd op te merken is een goede vragenlijst of trauma-screener een belangrijk hulpmiddel. Een nieuwe Nederlandse versie blijkt uit onderzoek zeer betrouwbaar en bruikbaar te zijn.
Nederlandse vragenlijst KJTS
Een recente studie van Amsterdam UMC en Levvel onderzocht de Nederlandse versie van de Child and Adolescent Trauma Screener (CATS-2), in het Nederlands de KJTS genoemd. Deze trauma-screener meet symptomen van posttraumatische stress. De KJTS bestaat uit een zelfrapportage voor jongeren en een vragenlijst voor ouders/verzorgers, zodat beide perspectieven meespelen.
Uitkomsten onderzoek
Tussen 2021 en 2023 vulden bijna 600 jongeren (7–21 jaar) in behandeling bij Levvel de KJTS in. Ook circa 650 ouders of verzorgers deden mee. Het onderzoek wijst uit dat de vragenlijst van de trauma-screener goed aansluit bij de beschrijving van de vier symptomenclusters van PTSS in de DSM-5.
De uitkomsten geven aan dat de KJTS een hoge nauwkeurigheid laat zien in het inschatten van PTSS-symptomen bij jongeren. De vragenlijst blijkt zeer betrouwbaar en goed bruikbaar in de praktijk. De trauma-screener helpt om onderscheid te maken tussen kinderen en jongeren die wel en geen PTSS hebben.
Vragenlijst beschikbaar
Met de KJTS hebben we in Nederland nu een wetenschappelijk onderbouwd en praktisch instrument om PTSS bij kinderen en jongeren op te sporen en te monitoren. Dat helpt hulpverleners om sneller de juiste zorg te bieden en samen met gezinnen passende vervolgstappen te zetten.
De vragenlijst is gratis beschikbaar en eenvoudig te gebruiken voor professionals in de jeugdgezondheidszorg.
Meer lezen
Lees het volledige artikel (Engelstalig) over het onderzoek in de European Journal of Psychotraumatology (2025).